Σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι, Ιστορικά μνημεία, Μουσεία νομού Λασιθίου

Αρχαιολογικοί χώροι

Ανάκτορο της Ζάκρου

Το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου ήταν κέντρο εμπορικών ανταλλαγών με τις χώρες της Ανατολής όπως επίσης ήταν κέντρο διοίκησης , εμπορίου, και θρησκείας γιατί βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο μέσα σε ασφαλισμένο κολπίσκο. Σε σπήλαια στις πλαγιές στο” Φαράγγι των Νεκρών” που φτάνει από τη Πάνω Ζάκρο στη Κάτω αποκαλύφθηκαν ταφές όπου τα ευρήματα εκτίθενται στο Μουσείο του Ηρακλείου.

Λατώ Ετέρα

Πρόκειται για μια δωρική πόλη που χτίστηκε μεταξύ 7ου και 3ου αιώνα π.Χ. και βρίσκεται 11 χλμ βορειοανατολικά από το χωριό της Κριτσάς.Ήταν μια από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη των Δωριέων στην Κρήτη και το όνομα της το πήρε από τη Λητώ την μητέρα του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος.

Γουρνιά

Τα Γουρνιά ήταν ένας οικισμός την εποχή της Μινωικής ακμής και είναι κτισμένος σε χαμηλό λόφο στον Ισθμό της Ιεράπετρας. Οι πρώτοι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν την πρωτομινωική εποχή 2300π.Χ. επίσης σώζονται απομεινάρια της Μεσομινωικής εποχής (2000-1600π.Χ) ενώ στο τέλος κτίστηκε το ανάκτορο το οποίο καταστράφηκε μαζί με τη πόλη το 1450 π.Χ. Ο οικισμός εγκαταλείπεται οριστικά το 1200 π.Χ.

Σπιναλόγκα

Στην είσοδο του κόλπου της Ελούντας βρίσκεται η βραχονησίδα Σπιναλόγκα όπου κατά την αρχαιότητα εκεί χτίστηκε ένα φρούριο για να προστατεύει το λιμάνι της αρχαίας πόλης Ολούντας. Στη συνέχεια οι Βενετοί το 1571-74 έχτισαν ένα πιο ισχυρό φρούριο πάνω στα ερείπια του αρχαίου φρουρίου που ήταν από τα σπουδαιότερα της Κρήτης. Το 1715 το φρούριο έπεσε στα χέρια των Τούρκων μετά την Ενετοτουρκική συνθήκη που παρείχε ασφάλεια σε οθωμανικές οικογένειες. Το 1904 ήταν τόπος διαμονής για τους λεπρούς της Κρήτης και αργότερα ολόκληρης της Ελλάδας.

Παλαίκαστρο

Πρόκειται για ένα Μινωικό οικισμό που βρίσκεται στο βορειότερο άκρο της ανατολικής ακτής της Κρήτης και που άκμασε την Υστερομινωική περίοδο(1550-1220π.Χ.).Επίσης έχουν αποκαλυφθεί λείψανα από την Πρωτομινωική και από την Μεσομινωική εποχή κυρίως νεκροταφεία αλλά και ερείπια πολλών κατοικιών. Η πόλη τότε ήταν πυκνοκατοικημένη και χωρίς τοίχοι και καταλάμβανε έκταση 50000 τ.μ. .

Μουσεία

Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αγίου Νικολάου ιδρύθηκε το 1970 και είναι το δεύτερο σε σπουδαιότητα και μέγεθος Μουσείο της Κρήτης μετά του Ηρακλείου. Τα αρχαιολογικά ευρήματα του μουσείου προέρχονται από την ανατολική Κρήτη και καλύπτουν μεγάλο χρονικό διάστημα από τη νεολιθική μέχρι το τέλος της ελληνορωμαϊκής περιόδου.

Από τις σημαντικότερες συλλογές του μουσείου είναι αυτή από την “νεκρόπολη” της Αγίας Φωτιάς. Εξίσου σημαντικές είναι η μεγάλη “πυξίδα”, το ιδιότυπο είδωλο από ασβεστόλιθο από το Σπήλαιο Πελεκητών της Ζάκρου όπως και το ανθρωπόμορφο σπονδικό αγγείο “η θεά της Μύρτου”.

Ακόμα στο μουσείο μπορείτε να δείτε παράδειγμα παιδικής ταφής σε πιθάρι και το μοναδικό ανθρώπινο κρανίο με χρυσό στεφάνι σε σχήμα φύλλων ελιάς που βρέθηκε κολλημένο επάνω του μαζί με ρωμαϊκό νόμισμα.

Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Νικολάου

Το Λαογραφικό Μουσείο του Αγίου Νικολάου ιδρύθηκε το 1978 από την πολιτιστική Εταιρία ανατολικής Κρήτης και στεγάζεται στο ισόγειο του κτιρίου του Λιμεναρχείου που βρίσκεται δίπλα στη λίμνη “Βουλισμένη”.

Τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου είναι ο αργαλειός και ο σοφάς δηλαδή η παραδοσιακή κρητική κρεβατοκάμαρα. Επίσης μπορείτε να δείτε τοπικές παραδοσιακές φορεσιές, υφαντά, χειροποίητα, εργαλεία, όπλα, σκεύη, δείγματα ξυλογλειπτικής, εικόνες με σκηνές θρησκευτικού περιεχομένου και πολλά αντικείμενα που αφορούν τον τρόπο ζωής των παραδοσιακών κρητικών.

Λαογραφικό Μουσείο Σητείας

Το Αρχαιολογικό μουσείο της Σητείας βρίσκεται εκτός του κέντρου της πόλης στο δρόμο προς Ιεράπετρα και άνοιξε τις πύλες του για το κοινό το 1984. Στο μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από την ανατολική Κρήτη .

Τα σημαντικότερα εκθέματα είναι:

Ένα Ελληνιστικό ειδώλιο τύπου «Ταναγραίας» από τον Ζαρόκαμπο.
Ένας Ελληνιστικός μαλαμβαφής κάνθαρος με διακόσμηση από την Ελληνιστική πόλη του Ζαρόκαμπου.
Δύο πήλινα πλακίδια με τις μορφές του Πλούτωνα και της Περσεφόνης που βρέθηκαν στην Σητεία.
Μια πινακίδα Γραμμικής Γραφής Α', ίσως η σημαντικότερη από όσες εκτίθενται στο Μουσείο, από το «αρχειοφυλάκειο» του ανακτόρου της Ζάκρου.
Η βάση από επιτύμβιο ανάγλυφο με επιγραφή και στις δύο πλευρές με ονόματα των νεκρών (Λέων και ο γιος του Θένας) από την αρχαία πόλη Ίτανο.
Ένας Υστερομινωικός πιθαμφορέας από το Μινωικό ανάκτορο της Ζάκρου. Φέρει πανέμορφη γραμμική διακόσμηση.
Ένας Γεωμετρικός αμφορέας με ωραία διακόσμηση με ταινίες και ομόκεντρους κύκλους. Προέρχεται από το γεωμετρικό νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου.

Τα σημαντικότερα από τα εκθέματα είναι τα παρακάτω:

Ένα χρυσελεφάντινο άγαλμα από την Μινωική εγκατάσταση στο Παλαίκαστρο (Υστερομινωική ΙΒ περίοδος). Το άγαλμα έχει ύψος 50 περίπου εκατοστά και αποτελείται από πολλά κομμάτια που έχουν συγκολληθεί.
Ένα μινωικό τελετουργικό αγγείο (Ρυτό) σε σχήμα ταύρου με γραπτή διακόσμηση από την νησίδα Μόχλος.
Ένας υστερομινωικός ψευδόστομος αμφορέας από τις ανασκαφές στη νησίδα Ψείρα. Είναι διακοσμημένος με εξαιρετικής ομορφιάς και τεχνοτροπίας ναυτίλους.

Λαογραφικό Μουσείο Αγίου Νεάπολης

Στο κέντρο της πόλης της Νεάπολης βρίσκεται το Λαογραφικό μουσείο. Πρόκειται για ένα μουσείο που φιλοξενεί στις αίθουσες του όλο τον πολιτισμό και τη ιστορία του Μεράμπελου.Η αρχαιολογική συλλογή της Νεάπολης λειτουργεί σε μια ανακαινισμένη αίθουσα του πρώην Ορφανοτροφείου.